افزایش طول تاج دندان برای چه کسانی باید انجام شود؟
جراحی افزایش طول تاج دندان به منظور اصلاح لبخند لثه‌ای یا رفع مشکل بیش از حد مشخص بودن بافت لثه انجام می‌شود. دندان‌های افراد با لبخند لثه‌ای کوتاه دیده می‌شود، حال آن که دندان‌ها در واقع اندازه معمول دارد، اما بافت لثه بخشی از آن‌ها را پوشانده است.
به بخشی از دندان که بالای خط لثه دیده می‌شود، تاج دندان گفته می‌شود. برخی افراد برای زیباتر کردن لبخند خود تصمیم به انجام جراحی افزایش طول تاج دندان می‌گیرند، عده‌ای نیز مجبور می‌شوند که این عمل را برای مشخص شدن ناحیه شکسته یا پوسیده دندان انجام بدهند. متخصص لثه یا پریودنتیست پیش از جای‌گذاری بریج یا عمل‌های ترمیمی دیگر، جراحی افزایش طول تاج دندان را برای مشخص شدن بخش بیشتری از ساختار دندان انجام می‌دهد. در این مقاله برای‌تان توضیح می‌دهیم که جراحی افزایش طول تاج دندان چگونه انجام می‌شود، چه آمادگی‌هایی قبل از آن لازم است، چه تکنیک‌هایی دارد و چه مراقبت‌هایی پس از جراحی لازم است.
هدف از انجام دادن جراحی افزایش طول تاج دندان
افراد دارای لبخند لثه‌ای معمولاً بیش از سه میلی‌متر از بافت لثه‌شان دیده می‌شود. پریودنتیست بافت لثه و گاهی اوقات استخوان را برمی‌دارد تا بخش بیشتری از دندان دیده شود.
پریودنتیست این عمل را بر روی یک یا چند دندان یا کل خط لثه انجام می‌دهد.
دندانپزشکان جراحی افزایش طول تاج دندان را با اهداف زیر انجام می‌دهند:
- رفع مشکلات زیبایی
- مشخص شدن پوسیدگی‌های زیر خط لثه
- مشخص شدن بخش شکسته دندان
- مشخص شدن ساختار بیشتری از دندان پیش از جای‌گذاری وسایلی مانند بریج
دندانپزشک جراحی را با دقت انجام می‌دهد تا لثه کافی برای حفظ سلامت ساختارهای دهان و دندان حفظ شود. این مقدار لثه اصطلاحاً پهنای زیستی گفته می‌شود. جراحی افزایش طول تاج دندان برای همه مناسب نیست. تمام افرادی که قصد انجام دادن این جراحی را برای دلایل زیبایی دارند، باید ابتدا درباره مناسب بودن این عمل با دندانپزشک مشورت کنند.
آمادگی قبل از جراحی افزایش طول تاج دندان
افرادی که می‌خواهند جراحی افزایش طول تاج دندان را انجام بدهند، ابتدا باید برای چکاب و مشورت درباره مناسب بودن جراحی به دندانپزشک مراجعه کنند.
داشتن لثه‌های سالم و برخورداری از حد رضایت‌بخشی از سلامت دهان و دندان برای انجام جراحی ضروری است. دندانپزشکان برای حفظ سلامت لثه‌ها و دندان‌ها توصیه می‌کنند که:
- دندان‌ها را مرتب مسواک بزنید.
- حداقل روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنید.
- از دهانشویه استفاده کنید.
- سالی یک بار برای ارزیابی کامل به دندانپزشک مراجعه کنید.
پریودنتیست تحلیل کاملی را پیش از جراحی برای تعیین کردن موقعیت جدید خط لثه انجام می‌دهد و دندان‌ها، لثه و ساختارهای اطراف را ارزیابی می‌کند. متخصص لثه بر اساس این اطلاعات درباره مناسب‌ترین تکنیک جراحی تصمیم می‌گیرد.
جراحی افزایش طول تاج دندان
پریودنتیست یا دندانپزشک متخصص لثه، بافت اضافی لثه را در جراحی افزایش طول تاج دندان برمی‌دارد. برخی دندانپزشکان عمومی نیز می‌توانند این عمل را انجام بدهند.
گاهی اوقات لازم است که دندانپزشک بافت استخوان را نیز بردارد یا تغییر شکل بدهد تا بخش بیشتری از دندان مشخص شود.
عمل‌های زیر با تکنیک‌های افزایش طول تاج دندان تفاوت دارد:
- ژنژیوکتومی
- جراحی تغییر موقعیت فلپ در اطراف اپکس ریشه دندان
- جراحی اکستروژن
در ادامه با سه عمل فوق بیشتر آشنا می‌شوید.
دندانپزشک مناسب‌ترین تکنیک را بر اساس علت وجود داشتن بافت اضافی لثه و وضعیت دهان و دندان‌های فرد انتخاب می‌کند.
عامل‌های زیر بر انتخاب تکنیک مناسب اثر می‌گذارد:
- ملاحظات مربوط به زیبایی
- طول ریشه دندان در مقایسه با تاج دندان که از آن با نسبت تاج به ریشه یاد می‌شود.
- نزدیکی ریشه
- ظاهر ریشه
- تحلیل رفتن استخوان
- موقعیت دندان یا دندان‌های درگیر و آسیب دیده
- نیاز به ترمیم یا روکش
ژنژیوکتومی
دندانپزشک بافت لثه را در عمل ژنژیوکتومی با تیغ، لیزر یا الکتروکوتر برمی‌دارد. این عمل تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
نتایج پژوهش‌های انجام شده بیانگر آن است که نتایج عمل‌های انجام شده با لیزر بهتر از عمل با تیغ است: چنانچه جراحی برداشتن لثه با لیزر انجام شود، بیماران درد کمتری را احساس می‌کنند، زخم‌شان سریع‌تر بهبود می‌یابد و خونریزی کمتری را تجربه می‌کنند.
الکتروکوتر نیز می‌تواند به اندازه لیزر موثر باشد. در این رویکرد از وسیله‌ای که با جریان برق گرم می‌شود، استفاده می‌شود. لثه‌های جراحی شده به روش الکتروکوتر به سرعت بهبود می‌یابد. اگر فقط بافت لثه در جراحی برداشته شده باشد، درد معمولاً ظرف چند روز تا یک هفته برطرف می‌شود و بافت نیز پس از گذشت چهار تا شش هفته به طور کامل بهبود می‌یابد.
جراحی تغییر موقعیت فلپ در اطراف اپکس ریشه دندان
متخصص لثه برشی را در لثه‌ها ایجاد می‌کند تا فلپ یا لایه‌ای بافتی تشکیل شود؛ سپس فلپ را بلند می‌کند تا بافت و احتمالاً استخوان اضافی مشخص شود ـ مقدار بافت لثه یا استخوان اضافی به میزانی از دندان که باید مشخص شود، بستگی دارد.
سپس پریودنتیست فلپ را به سمت ریشه دندان تغییر موقعیت می‌دهد و آن را بخیه می‌زند تا در مدت زمان جوش خوردن و التیام یافتن در جای مناسب ثابت بماند. پانسمان یا باند روی ناحیه جراحی قرار داده می‌شود.
جراحی اکستروژن
جراحی اکستروژن به منظور جابه‌جا کردن دندان و قرار دادن آن در موقعیت مناسب در خط لثه انجام می‌شود. در صورتی که دندان زیر لثه شکسته باشد، پریودنتیست از این روش استفاده می‌کند. برای پایدار کردن مجدد دندان از بخیه استفاده می‌شود؛ بخیه ممکن است جذبی باشد یا لازم باشد که بعد از مدتی کشیده شود. دندانپزشک از سیم یا آتل برای محکم کردن دندان به دندان مجاور استفاده می‌کند.
دوران بهبود
فرایند بهبود پس از افزایش طول تاج دندان در مجموع دو ماه طول می‌کشد؛ در هر حال بهبودی کامل باید قبل از قالب‌گیری از دندان یا اباتمنت بریج و ارسال آن به لابراتوار برای تهیه روکش یا بریج حاصل شده باشد. هر چند کل فرایند بهبود و جا افتادن چند ماه طول می‌کشد، بیماران در دو یا سه روز اول پس از جراحی باید کاملاً مراقب باشند. بیماران در چند روز نخست پس از جراحی باید به بافت لثه استراحت بدهند و جویدن و مسواک زدن را در سمت جراحی شده کاهش دهند.
دوران بهبود به نوع عمل بستگی دارد و دندانپزشک دستورات لازم را درباره مراقبت پس از جراحی به بیمار می‌دهد.
مدیریت درد
برای آن که بیماران دردی را حس نکنند، جراحی افزایش طول تاج دندان با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. چون از داروی بی‌حسی طولانی‌اثر خاصی به نام مارکائین در این جراحی استفاده می‌شود، بیماران پس از، از بین رفتن اثر داروی بی‌حسی نیز درد خفیفی را احساس می‌کنند، یا اصلاً هیچ گونه درد و ناراحتی ندارند. لرز یا ضعف مختصر نیز از عوارض شایع پس از جراحی است. از بیماران خواسته می‌شود که مسکن‌های بدون آسپرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را برای جلوگیری از درد مصرف کنند. مصرف دوز مناسب داروها در زمان صحیح و طبق دستورالعمل مصرف دارو برای پیشگیری از بروز عوارض ضروری است.
ورم و خونریزی
احتمال ورم و خونریزی 24 ـ 48 ساعت پس از جراحی همراه با پیوند زدن استخوان یا لثه وجود دارد. بیماران برای مدیریت ورم و خونریزی می‌توانند کیسه یخ یا دستمال مرطوب و خنک را با فشار ملایم در چرخه‌های 20 دقیقه‌ای روی ناحیه جراحی بگذارند. بهتر است غذا و نوشیدنی داغ در 24 ساعت نخست پس از جراحی مصرف نشود. شستشو و آب گرفتن شدید دهان به مدت یک روز توصیه نمی‌شود. خونریزی اندک مخلوط با آب دهان طبیعی است که غالباً با شدیدتر شدن خونریزی اشتباه گرفته می‌شود.
پانسمان
گاهی اوقات پانسمان جراحی روی ناحیه عمل شده گذاشته می‌شود. دستورات مربوط به ورم و خونریزی درباره پانسمان نیز کاربرد دارد و بیماران باید پانسمان را فشار بدهند. پانسمان پس از 7 ـ 14 روز باز می‌شود و دندانپزشک پانسمان را در این مدت در صورت لزوم تعویض می‌کند.
حساسیت
دندان‌های نزدیک به ناحیه جراحی غالباً تا چند هفته پس از جراحی به تغییرات دمایی شدید حساس می‌شود. حساسیت به تدریج و در پی بهبود یافتن ناحیه جراحی کمتر می‌شود و روکش، بریج یا ایمپلنت نیز به رفع حساسیت کمک می‌کند. بیماران در این مدت باید از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های بسیار داغ یا خنک خودداری کنند.
تغذیه
بیمارانی که جراحی افزایش طول تاج دندان انجام می‌دهند، در دوران بهبود باید غذاهای نرمی که به جویدن زیاد نیاز ندارد، میل کنند. غذاهای سفت، ترد، چسبناک، تند و ترش و خوراکی‌های حاوی دانه یا مغز در این مدت ممنوع است. بیماران باید غذا را با دندان‌های سمت دیگر بجوند. همچنین سیگار کشیدن و مصرف مشروبات الکلی نیز پس از جراحی افزایش طول تاج دندان ممنوع است، چرا که مصرف سیگار و الکل باعث خونریزی بلندمدت می‌شود و روند بهبود را آهسته‌تر می‌کند.
رعایت بهداشت دهان و دندان
رعایت بهداشت دهان و دندان پس از جراحی افزایش طول تاج دندان ضروری است. بیماران پس از مصرف غذا و تنقلات باید کل دهان را تمیز کنند؛ برای این کار از مسواک نرم استفاده کنند و هنگام مسواک زدن ناحیه جراحی شده مراقب باشند. شستشوی دهان با دهانشویه ضدعفونی کننده نیز توصیه می‌شود. همچنین بیماران باید دندان‌های دیگر را نخ‌دندان بکشند.
دندانپزشک توصیه‌های دیگر را در زمان جراحی و در ویزیت‌های بعد از جراحی به بیماران اعلام می‌کند.
زمان مراجعه به دندانپزشک
جراحی افزایش طول تاج دندان برای همه مناسب نیست؛ برای اطمینان از مناسب بودن عمل با دندانپزشک مشورت کنید. ممکن است دندانپزشک شما را به متخصص لثه معرفی کند.
چنانچه پس از جراحی افزایش طول تاج دندان با موارد زیر روبه‌رو شدید، حتماً موضوع را به دندانپزشک یا متخصص لثه اطلاع بدهید:
- درد یا التهاب شدید
- متوقف شدن خونریزی
- دیگر نشانه‌های احتمالی عفونت