انواع ارتودنسی دندان
درمان ارتودنسی به منظور بهبود ظاهر، موقعیت و عملکرد دندانهای کج یا نامرتب مورد استفاده قرار میگیرد. در حقیقت روشهای درمان ارتودنسی میتوانند دندانهای بیمار را صاف کرده و آنها را به سمت موقعیت مناسب حرکت دهند.
یکی از مهمترین اهداف درمانهای ارتودنسی برقراری و ایجاد رابطه منطقی و خوب بین دندانهای هر فک به تنهایی و در هر دو فک با یکدیگر است. با اینگونه درمانهای ارتودنسی نه تنها میتوان به اهداف کوتاه مدت و دراز مدت زیبایی دست پیدا کرد بلکه با منظم تر شدن دندانها و بستن فواصل بین آنها و رعایت بهداشت میتوان از پوسیدگی انها جلوگیری و به طول عمر بیشتر انها کمک کرد .
با توجه به اینکه عدم نظم دندانی و شلوغی انها باعث گیر غذایی بین انها شده و میتواند عمرشان را کوتاهتر کند بنابراین ارتودنسی در این راستا نیز کارامد است . در این روشهای درمانی دندانها در محل اصلی و صحیح خود قرار گرفته و روابط فکی اصلاح میشود بنابراین تلفظ کلمات و حروف توسط بیمار بهتر شده که خود منجر به افزایش اعتماد به نفس وی در اجتماع خواهد شد .
درمانهای ارتودنسی میتوانند وضعیت دندانها و فک را اصلاح کرده و به این ترتیب امکان صحبت کردن مناسب، جویدن موثر غذا، و نیز جذاب شدن طرح لبخند را برای فرد بیمار فراهم کنند. انجام این کار از طریق استفاده از ابزارهای پیشرفته در دهان امکانپذیر است. با وجودی که بسیاری از این ابزارها دارای ظاهر مشابه هستند، متخصصان ارتودنسی در کلینیک Tehran smile از مجموعه متنوعی از این ابزارها برای اهداف مختلف درمانی همچون صاف کردن و مرتب کردن دندانها و نیز اصلاح مشکلات فک استفاده میکنند.
به منظور طرح سوالات خود درباره روشهای ارتودنسی دندانها و نیز رزرو نوبت میتوانید با شماره تلفنهای 26110053 021 و 26110052 021 با ما تماس حاصل فرمایید. همکاران ما آماده راهنمایی و پاسخگویی به سوالات شما هستند .
آنچه قبل از درمانهای ارتودنسی باید بدانید
لبخند زیبا با دندانهای منظم و مرتب برای بعضی افراد جزو یکی از ارزوهای بزرگ است . این افرا دندانهای بی نظم و شلوغ دارند و هر بار که تصویر خود را در عکسها یا آینه میبینند، دوست دارند دندانهای منظم و مرتب داشته باشند . در این زمان و شرایط این خواسته ها غیر ممکن نیست . بر این اساس علم دندانپزشکی نه تنها با ابداع مواد و روشهای جدید گامهای بلند و مهمی در زمینه زیبا سازی دندانها برداشته است، بلکه مبدع تکنیکها و روشهای ساده نیز بوده است. این روشها شامل درمان ارتودنسی پیشگیری تا ارتودنسی نامرئی می باشد. بنابراین افراد نیازمند به این درمانها در طول درمان هم از نظر ظاهری و هم تحمل درد و مشکلات دیگر راحتتر خواهند بود .
آیا درمانهای ارتودنسی تنها برای زیبایی است؟
ارتودنسی شاخه ای ازعلم دندانپزشکی است که هدف آن ایجاد رابطه درست بین تمامی ساختمان های صورت یا تصحیح روابط نادرست میان آنهاست. ارتودنسی در واقع نوعی درمان است زیرا ما از طریق دندانها و فک ها کارهایی از قبیل جویدن، صحبت کردن، بلع و حتا تنفس که جزو اعمال حیاتی بدن هستند را انجام می دهیم. وقتی رابطه دندانها رابطه درستی باشد کارایی بهتری خواهند داشت. افرادی که دندانهایشان شکل سالم و مرتبی ندارند گاه با مشکل جویدن و بلع بعضی غذاها روبرو هستند که در نتیجه دچار مشکلات گوارشی می شوند. تصور بسیاری از مردم این است که ارتودنسی کارکرد زیبایی دارد. اگرچه انجام ارتودنسی تاثیر به سزایی در زیبایی فرد دارد، جنبه درمانی آن مهمتر است. نامرتب بودن دندانها باعث گیر کردن مواد غذایی لابه لای آنها، تجمع باکتری ها در آن مناطق، تخمیر مواد غذایی و در نتیجه تولید اسیدی که برای دندانها و لثه بسیار مضر است می شود. مشاوره با دندانپزشک به خصوص پس از رویش اولین دندانهای دائمی می تواند از ابتلا به بسیاری از ناهنجاری های فک و صورت جلوگیری نماید. بهترین زمان برای پیشگیری از بروز این ناهنجاریها، مرحله تبدیل دندانهای شیری به دندانهای دائمی تا پیش از پایان رشد دندانها است.
مشکلات دندانها
بعضی از متداولترین مشکلات دندان که نیازمند درمان ارتودنسی است، به شرح زیر میباشند:
- پیش آمدگی دندانهای قدامی فک بالا: یکی از رایجترین مشکلاتی است که باعث میشود فرد از درمانهای ارتودنسی استفاده کند.
- ازدحام دندانها: افرادی که فکهای باریک دارند، اغلب به خاطر فضای ناکافی برای دندانها روی فک دچار مشکل ازدحام دندانها میشوند.
- دندان نهفته: دندانهای دائمی ممکن است در این شرایط در جهت اشتباه رشد کنند.
- دندانهای غیرمتقارن: در بعضی افراد، مرکز دندانها بر روی فک بالا با مرکز دندانها روی فک پایین منطبق نمیباشد و به همین خاطر ظاهر دندانها غیرمتقارن شده یا دچار انحراف میشود.
- دیپ بایت (deep bite): در این شرایط دندانهای فک بالا بیش از حد دندانهای فک پایین را میپوشانند.
- ریورس بایت (reverse bite): در این حالت دندانهای بالا داخل دندانهای پایین قرار میگیرند.
- اپن بایت: در هنگام مواجه شدن با این مشکل دندانهای فک بالا و فک پایین در هنگام بسته شدن دهان روی یکدیگر قرار نمیگیرند. این مشکل معمولاً در نتیجه مکیدن انگشت شست به مدت طولانی توسط کودک ایجاد میشود.
سایر دلایل احتمالی برای استفاده از ارتودنسی
روشهای ارتودنسی را میتوان برای درمان سایر مشکلات نیز مورد استفاده قرار داد. برای مثال، ارتودنسی میتواند بخشی از برنامه درمانی برای مشکل شکاف لب و کام باشد. این درمان همچنین میتواند به رفع مشکلات خفیف وقفه تنفسی در خواب کمک کند. به این منظور متخصص ارتودنسی یک ابزار خاص شبیه به محافظ لثه برای بیمار تهیه میکند و استفاده از این ابزار میتواند از مسدود شدن مسیر هوا در طول خواب جلوگیری نماید.
چه زمان میتوان درمان ارتودنسی را شروع کرد؟
درمان ارتودنسی معمولاً فقط زمانی شروع میشود که تمام دندانهای دائمی رشد خود را آغاز کرده باشند. برای اکثر کودکان، این شرایط در حدود سنین 12 یا 13 سالگی ایجاد میشود. برای افراد بزرگسال، درمان ارتودنسی در تمام سنین امکانپذیر است، اما تغییرات ایجاد شده به واسطه استفاده از این روشهای درمانی با افزایش سن محدودیت بیشتری پیدا خواهند کرد.
درمان ارتودنسی چگونه انجام میشود؟
امروزه انواع مختلف درمانهای ارتودنسی برای افراد با توجه به علت ایجاد مشکل برای دندانها یا فک، مورد استفاده قرار میگیرند. به این ترتیب احتمالاً میتوان نتایج مورد انتظار را با گذشت 18 تا 24 ماه از شروع فرآیند درمان مشاهده کرد. در طول این مدت بیمار باید به مسائل زیر توجه دقیق داشته باشد:
- رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان
- استفاده از ابزارهای ارتودنسی طبق توصیه پزشک
- رعایت کردن توصیههای مربوط به رژیم غذایی
- استفاده از پلاکهای متحرک و نگهدارندهها به منظور حفظ نتایج درمان
ارزیابی شرایط بیمار
اولین مرحله درمان ارتودنسی با ارزیابی وضعیت دندانها و شرایط رشد آنها در دهان آغاز میگردد. در این مرحله معمولاً از عکس رادیولوژی، تهیه مدلهای خمیری، و نیز عکس گرفتن از دندانهای بیمار استفاده میشود. به این ترتیب متخصص ارتودنسی میتواند یک ایده مناسب از شرایط درمان به دست آورده و نتایج احتمالی پس از تکمیل درمان را مشخص کند.
ابزارهای ارتودنسی
درمان ارتودنسی با استفاده از ابزارهای خاص برای اصلاح موقعیت دندانها انجام میشود. چهار نوع اصلی این ابزارها به شرح زیر هستند:
- بریسهای ثابت: این بریسها به صورت غیر متحرک از براکتهایی تشکیل میشوند که به دندانها وصل شده و از طریق سیم کشی مخصوص به یکدیگر متصل میشوند.
- بریسهای متحرک:معمولاً این بریسها شامل قالبهای پلاستیکی است که در سقف دهان قرار گرفته و به برخی دندانها متصل میشوند. این ابزارها فقط میتوانند تغییرات بسیار محدود در موقعیت دندانها ایجاد کنند.
- ابزارهای فانکشنال (functional appliances):در این حالت از یک جفت بریس پلاستیکی متحرک متصل به هم یا طراحی شده به منظور عملکرد مشترک استفاده شده و این ابزارها بر روی دندانهای فک بالا و فک پایین تثبیت میشوند.
- هدگیر (head gear): هدگیر خود یک ابزار ارتودنسی نیست، اما میتواند به هماره سایر ابزارها برای دستیابی به نتایج درمانی مورد انتظار استفاده شود. این ابزار معمولاً در طول شب توسط بیمار استفاده میشود.
در مواردی که مشکل شدید باشد، برنامه درمان میتواند شامل استفاده از بریسهای ثابت و انجام عمل جراحی برای حرکت دادن فک و تنظیم موقعیت دندانها باشد. در این حالت درمان بیمار در بیمارستان انجام خواهد شد.
بریسهای ثابت
بریسهای ثابت رایجترین ابزار ارتودنسی هستند. این ابزارها زمانی مورد استفاده قرار میگیرند که تعدادی از دندانها نیاز به اصلاح موقعیت داشته یا نیاز به درمانهای دقیق برای پیشگیری از ایجاد مشکلات احتمالی آتی وجود داشته باشد. با وجودی که بیمار میتواند در طول مدت استفاده از بریسها به صورت عادی غذا بخورد، لازم است از مصرف مواد غذایی خاص همچون تافی کرهای، شیرینیهای سفت، و نوشیدنیهای گازدار خودداری کند. در حقیقت مصرف این مواد غذایی میتواند به ابزارهای ارتودنسی و دندانهای شما آسیب وارد کند. متخصص ارتودنسی میتواند توصیههای لازم را در ارتباط با این مسائل در اختیار شما قرار دهد.
در صورتی که شما در طول مدت استفاده از بریسهای ثابت ورزشهای تماسی همچون راگبی انجام میدهید، لازم است در هنگام ورزش کردن از محافظ مخصوص دهان و دندان استفاده کنید تا به این ترتیب از وضعیت دهان و ابزارهای ارتودنسی در برابر آسیبهای احتمالی محافظت کنید.
ابزارهای ارتودنسی ثابت معمولاً از فلز ساخته میشوند، به همین خاطر استفاده از آنها در ناحیه جلوی دندانها توجه سایرین را به خود جلب میکند. به هر حال، امروزه بسیاری از متخصصان ارتودنسی از بریسهای سرامیکی یا شفاف برای بیماران خود استفاده میکنند، هر چند هزینه درمان با این بریسها گرانتر از حالت عادی است. علاوه بر این توجه داشته باشید امکان استفاده از این بریسها به مشکلات خاص و وضعیت دندانهای فرد بستگی دارد.
بریسهای متحرک
بریسهای متحرک معمولاً برای رفع مشکلات محدود همچون انحراف ناچیز دندانها مورد استفاده قرار میگیرند. علاوه بر این، از این بریسها میتوان برای متوقف کردن فرآیند مکیدن انگشت در کودکان استفاده کرد. این نوع بریسها میبایست فقط برای تمیز کردن یا برای انجام فعالیتهای خاص همچون دوچرخه سواری یا نواختن سازهای بادی از دهان خارج شوند. به هر حال متخصص ارتودنسی توصیههای لازم را در این رابطه در اختیار بیمار قرار خواهد داد.
ابزارهای کاربردی
ابزارهای کاربردی برای اصلاح مشکلات مربوط به موقعیت فک بالا و دندانهای روی آن و نیز مشکلات فک پایین و دندانهای روی آن مورد استفاده قرار میگیرد. به این ترتیب لازم است بیمار بهطور مداوم از این ابزارها استفاده کرده و توصیههای متخصص ارتودنسی درباره روش و زمان استفاده از این ابزارها را بهطور دقیق رعایت نماید. در حقیقت اگر از این ابزارها به نحو صحیح استفاده نشوند، فرآیند درمان موفقیتآمیز نخواهد بود. معمولاً لازم است بیمار این ابزارها را برای تمیز کردن و در طول مدت غذا خوردن از دهان خود خارج کند.
هدگیر
هدگیر معمولاً برای اصلاح موقعیت دندانهای عقب دهان یا به منظور نگهداشتن آنها در موقعیت مناسب در طول مدت درمان دندانهای جلو مورد استفاده قرار میگیرد. به این منظور اکثر افراد فقط نیاز به استفاده از این ابزار برای چند ساعت در طول شب یا در زمان خواب خواهند داشت. در هنگام استفاده از هدگیر امکان غذا خوردن یا نوشیدن برای فرد وجود ندارد.
سایر درمانها
امروزه انواع دیگری از بریسها همچون بریسهای نامرئی یا لینگوال (lingual) نیز وجود دارند که بر روی دندانهای عقب دهان قرار گرفته و اصلاح لازم را در موقعیت دندانها و فک ایجاد میکنند. در صورت تمایل میتوانید درباره امکان استفاده از این ابزارها برای شرایط درمان خود با متخصص ارتودنسی صحبت کنید. هزینه درمان با این نوع از بریسها معمولاً بالاتر از سایر بریسها است.
نگهدارندهها
نگهدارندهها اغلب در انتهای فرآیند درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار میگیرند. این ابزارها میتوانند دندانها را در موقعیت جدید نگه دارند و این کار تا زمانی انجام میشود که بافت لثه و استخوان شرایط خود را برای تثبیت دندانها در موقعیت جدید تطبیق دهند. نگهدارندهها میتوانند ثابت یا متحرک باشند.
متخصص ارتودنسی اطلاعات لازم را درباره نحوه و زمان استفاده از نگهدارنده در اختیار بیمار قرار میدهد. همواره احتمال دارد در صورت توقف استفاده از نگهدارنده، مقداری تغییر در موقعیت دندانها در دهان ایجاد شود. تغییرات ایجاد شده در این شرایط میتوانند در تمام طول مدت زندگی فرد ادامه پیدا کنند و در حقیقت یک بخش عادی از فرآیند بالا رفتن سن میباشند. به همین خاطر تنها راه برای حفظ دائم موقعیت دندانها در دهان استفاده منظم از نگهدارندهها در فواصل زمانی مشخص است.
کشیدن دندان
گاهی اوقات برای درمان ارتودنسی ممکن است نیاز به کشیدن یک یا چند دندان وجود داشته باشد. کشیدن دندان معمولاً برای ایجاد موقعیت یا ظاهر مناسب برای دندانهای مجاور انجام میشود. به هر حال، با پیشرفتهای اخیر در روشهای درمان ارتودنسی، امروزه کشیدن دندانها در موارد بسیار نادر انجام میشود. توجه داشته باشید در صورتی که دندانهای شیری کودک کشیده شوند، احتمال ایجاد نیاز به کشیدن دندان دائم به عنوان بخشی از فرآیند درمان ارتودنسی افزایش پیدا میکند.
دوره زمانی درمان
درمان ارتودنسی به شرایط خاص هر بیمار بستگی داشته و معمولاً تکمیل آن به یک تا سه سال زمان نیاز دارد. فاکتورهای تاثیرگذار بر زمان مورد نیاز برای تکمیل درمان عبارت از سرعت رشد فرد، عکسالعمل وی به روشهای درمانی، پشتکار در استفاده از ابزارها و لوازم تجویز شده و نیز رعایت بهداشت دهان و دندان میباشد. در حقیقت درمانهای پیشگیرانه یا به موقع ممکن است فقط به شش ماه زمان نیاز داشته باشند. همچنین توجه داشته باشید به علت متوقف شدن فرآیند رشد استخوان در افراد بزرگسال، طول مدت درمان ارتودنسی برای کودکان و افراد بزرگسال متفاوت است. به این ترتیب طول مدت لازم برای حرکت دادن دندان افراد بزرگسال به سمت موقعیت مناسب بیشتر از مدت مشابه در کودکان خواهد بود.
آیا درمانهای ارتودنسی برای همه ضروری است؟
با عنایت به گستردگی مشکلات و مسائل ارتودنسی، شاید بهترین کار برای پاسخ به این سوال مراجعه به دندانپزشک متخصص ارتودنسی باشد. با انجام معاینات کلینیکی و رادیوگرافی توسط ایشان این اطلاع رسانی میتواند انجام شود. بهترین سن معاینات اولیه ارتودنسی بین سالهای 6 الی 7 سالگی است. چون در صورت وجود مشکلات استخوانی بهترین سن انجام درمانهای ارتوپدی فکی سنین قبل از بلوغ جسمی و جنسی فرد میباشد. درصورت انجام چنین درمانهایی میتوان از بروز مشکلات شدیدتر که سلامت و شرایط روحی فرد را تحت الشعاع قرار خواهد داد، جلوگیری کرد و صد البته هزینه ها را نیز مدیریت نمود.
انجام درمانهای ارتودنسی در هرسنی قابل انجام است به این شرط که استخوان – ئنئهانها و بافت لثه سالم باشد. شایان ذکر است که روشهای استفاده از دستگاههای متنوع ارتودنسی بسته به شرایط سنی و نوع مشکل فرد میتواند متنوع باشد.
عوارض ناشی از ارتودنسی دندانها
یکی از عوارض معمول درمان ارتودنسی ایجاد پوسیدگی دندان است. در واقع دهان پر از باکتریهایی است که با ذرات ریز غذا و بزاق دهان ترکیب شده و باعث ایجاد یک لایه چسبنده بر روی دندان به نام پلاک میشوند. پلاک تشکیل شده بر روی دندان به تدریج باعث از بین رفتن مینای دندان میشود. توجه داشته باشید اکثر افرادی که از ابزارهای ارتودنسی استفاده میکنند، با مشکل در ارتباط با تمیز کردن دندانها و حفظ بهداشت دهان مواجه میشوند و به همین خاطر دقت در رعایت بهداشت دهان و دندان برای پیشگیری از مشکلات احتمالی بعدی لازم و ضروری است.
به منظور کاهش ریسک ایجاد پوسیدگی در مینای دندان، متخصص ارتودنسی ممکن است به بیمار توصیه کند از خمیردندانهای حاوی سطوح بالا فلوراید یا دهانشویههای حاوی فلوراید استفاده نماید. علاوه بر این لازم است بیمار در طول مدت درمان از مصرف غذاهای حاوی شکر و نوشیدنیهای گازدار اجتناب کند.