درمان لثه تحلیل رفته
تحلیل رفتن لثه عارضه‌ای است که در اثر آن لثه از روی سطح دندان عقب می‌رود و سطوح ریشه دندان نمایان می‌شود. تحلیل لثه فقط یکی از بیماری‌های لثه ست که پی‌آمد رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان است و به نوبه خود به از دست دادن دندان منجر می‌شود. تحلیل لثه شایع‌ترین بیماری لثوی در بین افراد 40 سال به بالا است و به دلیل این سن شیوع غالباً به اشتباه نشانه پیری در نظر گرفته می‌شود. به علاوه مردان بیشتر از زنان دچار این ناراحتی می‌شوند.
در مرکز دندانپزشکی دکتر کیهانی درمان‌های گوناگونی برای تحلیل لثه ارائه می‌شود که مناسب‌ترین آنها با توجه به شدت تحلیل بافت انتخاب می‌شود. هر چه مشکل زودتر تشخیص داده و درمان شود، نتیجه بهتری به دست خواهد آمد.
دلایل تحلیل رفتن لثه و عامل‌های خطر
از هر چهار بزرگسال سه نفر به بیماری‌های لثه از جمله تحلیل لثه مبتلا می‌شوند.
بیماری لثه نوع پیشرفته‌ای از التهاب لثه است که ابتدا از انباشته شدن باکتری و پلاک داخل لثه و اطراف دندان شروع می‌شود. باقی ماندن پلاک به مرور زمان به لثه‌ها آسیب می‌زند و منجر به عقب رفتن آنها می‌شود. در موارد شدید پاکت‌هایی بین دندان و لثه ایجاد می‌شود که زمینه مساعدی را برای جمع شدن بیشتر باکتری‌ها و پلاک ایجاد می‌کند.
علل تحلیل لثه به عوامل متعددی وابسته است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسواک زدن اشتباه و خشونت‌آمیز در بلندمدت
- جمع شدن و تشکیل لایه سخت پلاک (جرم گرفتن دندان‌ها)
- سیگار کشیدن
- تغییرات هورمونی بانوان
- سابقه ابتلا اعضا خانواده به بیماری‌های لثوی
- دیابت
- ابتلا به اچ آی وی/ ایدز
مصرف داروهای خاصی که منجر به خشک شدن دهان می‌شود نیز احتمال تحلیل رفتن لثه را افزایش می‌دهد. خشک شدن دهان به این معنا است که بزاق کمتر از حد عادی می‌شود. چنانچه آب دهان به حد کافی نباشد، بافت‌های دهان در برابر عفونت‌های باکتریایی و صدمه‌ها آسیب‌پذیر می‌شود. دندان قروچه و کجی و نامرتبی دندان ها از دیگر دلایل تحلیل لثه به شمار می آید.
علائم
علائم تحلیل لثه عبارت است از:
- خونریزی بعد از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- متورم و قرمز شدن لثه‌ها
- بد بو شدن دهان
- احساس درد در خط لثه
- منقبض شدن مشهود لثه‌ها
- مشخص شدن ریشه‌های دندان
- لق شدن دندان
تشخیص
دندانپزشک تحلیل رفتن لثه و دیگر بیماری‌های لثوی را هنگام معاینه تشخیص می‌دهد. گاهی اوقات با پروب کردن یعنی عمل بدون دردی که در آن از خط‌کشی کوچک استفاده می‌شود پاکت‌های لثه اندازه‌گیری می‌شود. اندازه پاکت عادی یک تا سه میلی‌متر است؛ بزرگتر بودن آن نشانه وجود بیماری لثوی است.
دندانپزشک گاهی بیمار را پس از تشخیص تحلیل لثه به متخصص بیماری‌های لثه (پریودنتیست) معرفی می‌کند تا بهترین دوره درمان برای حفظ بافت لثه و دندان شروع شود.
درمان
دارو
اگر لثه عفونی شده باشد، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
داروهای دیگری نیز برای درمان مشکلات اصلی دامن زننده به تحلیل لثه تجویز می‌شود که بعضی از آنها عبارت‌اند از:
- ژل موضعی آنتی‌بیوتیک
- چیس ضدعفونی کننده
- دهانشویه آنتی‌باکتریال
- مهارکننده‌های آنزیم
جراحی
موارد وخیم تحلیل لثه باید با جراحی درمان شود که معمولاً به سه روش جراحی برداشتن بافت لثه، تقبل هزینه پیوند لثه و افزایش طول تاج دندان یا کاهش عمق پاکت انجام می‌شود.
- جراحی برداشتن بافت لثه: این عمل در اصل جرمگیری عمقی بافت است که در صورت موفقیت‌آمیز نبودن دیگر درمان‌ها انجام می‌شود. در این عمل باکتری‌ها و جرم انباشته شده داخل لثه‌ها از بین برده می‌شود. پریودنتیست برای انجام انواع جراحی لثه را عقب می‌زند و در پایان آنها را به جای اولیه خود برمی‌گرداند. چون لثه‌ها پس از جراحی برداشتن بافت لثه بهتر دور دندان را می‌گیرد، دندان‌ها گاهی بلندتر به نظر می‌رسند.
- جراحی پیوند لثه: حفظ بافت لثه یا استخوان هدف این جراحی است. پریودنتیست در این عمل قطعه‌ای سنتزی یا بخشی از استخوان یا بافت را برای کمک به رشد مجدد لثه در لثه قرار می‌دهد. لازم به ذکر است که این عمل در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان در بلندمدت موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
- کاهش عمق پاکت/ افزایش طول تاج دندان: چنانچه تحلیل لثه با بیماری پیشرفته لثوی همراه باشد، عمق پاکت لثه بیمار برای آسان‌تر شدن رعایت بهداشت دهان و دندان کاهش داده می‌شود. این عمل افزایش طول تاج دندان یا کاهش عمق پاکت نام دارد و در آن بافت آسیب‌دیده برداشته می‌شود تا فقط مقدار کمی از لثه‌ی جدا شده اطراف پاکت دندان باقی بماند.
- به این ترتیب مسواک زدن و کشیدن نخ دندان راحت‌تر می‌شود، ناحیه درمان شده تمیز نگه داشته می‌شود و از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌شود. البته بلندتر به نظر رسیدن دندان، نمایان شدن ریشه و به تبع آن بروز حساسیت از پی‌آمدهای این روش است. کاهش عمق پاکت زمانی انجام می‌شود که پیشرفت بیماری شدید باشد و احتمال از دست دادن دندان به دلیل عدم حمایت مناسب وجود داشته باشد.
برای درمان لثه تحلیل رفته جراحی ترمیم استخوان نیز وجود دارد.
پیشگیری از تحلیل لثه
پیشگیری همواره بهتر از درمان است. بهترین روش‌های پیشگیری از تحلیل لثه به شرح زیر است:
- جرمگیری منظم دندان: جرمگیری منظم از بروز بیماری و تحلیل لثه ناشی از انباشته شدن جرم و باکتری جلوگیری می‌کند. بهتر است همه ساله یک یا دو بار جرمگیری انجام دهید و روزانه حداقل دو بار مسواک بزنید تا تمام باکتری‌ها را از دهان و روی دندان‌ها خارج کنید. دندانپزشکان برای از بین بردن باکتری‌ها از ابزار خاصی استفاده می‌کنند.
- ارتودنسی: ارتودنسی پیشگیری کننده پیش از این که دندان‌های نامرتب منجر به تحلیل لثه شود، آنها را مرتب و اصلاح می‌کند. البته ارتودنسی باید به دقت و آهسته انجام شود، چون حرکت سریع دندان‌ها خود باعث تحلیل لثه می‌شود. تمیز کردن دندان‌های ردیف و مرتب راحت‌تر است و به این ترتیب از بروز پوسیدگی و بیماری‌های لثه جلوگیری می‌شود. ارتودنسی به‌طور معمول 12 تا 24 ماه زمان می‌برد.
- محافظ (گارد) شبانه: دندان قروچه‌کردن و روی هم فشار دادن و ساییدن دندان‌ها باعث پریدگی مینای دندان و تحلیل لثه می‌شود. استفاده از محافظ شبانه راه حلی موثر برای مقابله با تحلیل لثه است که فشار و تنش روی دندان را کاهش می‌دهد. بسته به میزان استرس می‌توان در طول روز یا شب‌ها از محافظ استفاده کرد.
- استفاده از مسواک نرم: لثه‌ها را دو بار در روز با مسواکی با پرز نرم تمیز کنید. این کار به سلامت لثه‌ها کمک می‌کند. مسواک زدن نامناسب تحلیل لثه را تشدید می‌کند.
- ترک سیگار و دخانیات: ترک کردن سیگار و دخانیات در حفظ سلامت لثه‌ها موثر است. با ترک این عادت مضر تحریک لثه کاهش می‌یابد و لثه‌ها با بهتر شدن گردش خون از ریشه محکم می‌شود.