اگر بخواهید حدس بزنید که سخت‌ترین ماده در بدن انسان چیست، شاید از یافتن پاسخ آن متعجب شوید. سخت‌ترین ماده در بدن انسان مینای دندان است. این ماده از بلور فسفات کلسیم تشکیل شده که مانعی ارتجاعی برای محافظت از دندان در برابر فرسایش و پوسیدگی فراهم می‌کند. برخلاف قدرت و استحکام مینای دندان، برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها یا فرسایش عمومی باعث از بین رفتن آن می‌شوند.

و از آنجا که مینای دندان آسیب‌دیده به طور طبیعی بازسازی نمی‌شود، شما برای ترمیم دندان به درمان تخصصی نیاز دارید. عدم درمان مینای دندان آسیب دیده می‌تواند دندان و سلامت کلی دهان شما را به خطر بیندازد. خوشبختانه دندانپزشکان برای جلوگیری از آسیب مینای دندان و ترمیم آسیب‌هایی که قبلاً رخ داده است، درمان‌های هدفمندی را ارائه می‌دهند. در مورد علت آسیب مینای دندان، نحوه شناسایی از بین رفتن مینای دندان و روش‌های درمانی توصیه شده بیشتر بدانید.

مینای دندان چیست؟

مینای دندان لایه سخت و بیرونی دندان‌های شما است که از دندان در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند. در حقیقت، مینای دندان سخت‌ترین ماده معدنی در بدن شما محسوب می‌شود که حتی قوی‌تر از استخوان است. علیرغم قدرت آن، اسیدهایی که هر روز از برخی غذاها و نوشیدنی‌ها، به خصوص غذاهای شیرین یا حاوی نشاسته، تولید می‌شوند، می‌توانند مینای دندان شما را در معرض خطر قرار دهند. باکتری‌های پلاک دندان اسیدهایی تولید می‌کنند که می‌توانند مینای دندان را ضعیف کرده و از بین ببرند. اسیدها می‌توانند به سطح دندان حمله کرده و آن را نرم کنند و مینای دندان شما را از بین ببرند.

انواع آسیب مینای دندان

دو نوع آسیب دندان (سایش و فرسایش) می‌تواند مینای دندان را تحت تأثیر قرار دهد. سایش ناشی از مالیدن چیزی به دندان است. مسواک زدن، خراشیدن دندان با خلال دندان یا تراشیدن دندان هنگام برداشتن نگهدارنده یا پروتزهای تکه‌ای از دلایل احتمالی سایش مینای دندان به شمار می‌روند. در مقابل، فرسایش هنگامی اتفاق می‌افتد که مینای دندان بیش از حد در معرض اسیدهای تولید شده از برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها یا اسیدهای معده قرار گیرد. همچنین مینای ددان می‌تواند در اثر سمومی که توسط باکتری‌های پلاک دندان در اطراف خط لثه شما آزاد می‌شود، از بین برود.

علائم و نشانه‌های از بین رفتن مینای دندان

از دست دادن مینای دندان همیشه آشکار نیست، اما برخی علائم احتمالی آسیب مینای دندان عبارتند از:

• شکل و رنگ: اگر دندان‌های شما زرد یا به طور خاصی براق به نظر می‌رسند، ممکن است دچار آسیب مینای دندان شده باشید.
• حساسیت: افزایش حساسیت به غذاهای گرم، سرد یا شیرین ممکن است نشانه اولیه از بین رفتن مینای دندان باشد. مراحل بعدی از دست دادن مینای دندان می‌تواند حساسیت شدیدتری ایجاد کند.
• ناهمواری: اگر دندان‌های شما لبه‌های ناهمواری دارند، ممکن است مراحل اولیه از بین رفتن مینای دندان را تجربه کنید. علاوه بر این، فرورفتگی‌های سطح دندان‌ها نیز می‌تواند نشان دهنده از بین رفتن مینای دندان باشد.

سایر دلایل احتمالی فرسایش مینای دندان

قرار گرفتن بیش از حد در معرض اسید معده از جمله دلایل احتمالی فرسایش مینای دندان است. شرایط و اختلالاتی که باعث تشدید این مشکل می‌شوند عبارتند از:

• پرخوری: استفراغ مکرر که نشان دهنده پرخوری است، دندان‌ها را در معرض اسید معده قرار می‌دهد.
• ریفلاکس اسید: بیماری ریفلاکس معده (GERD) یا سوزش سر دل می‌تواند در فرسایش مینای دندان نقش داشته باشد.
• سوء مصرف الکل: نوشیدن زیاد الکل که منجر به استفراغ می‌شود، اسید معده را در تماس مکرر با مینای دندان قرار می‌دهد.

چه غذاهایی مینای دندان را از بین می‌برند؟

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، ساییدگی (با گذشت زمان) و برخی از مواد غذایی مینای دندان را به خطر می‌اندازند. به عنوان مثال غذاهای اسیدی، ساختار معدنی دندان را تجزیه می‌کنند. این روند به مرور زمان منجر به نازک شدن دندان می‌شود.

به برخی از غذاها و نوشیدنی‌هایی که برای سلامت و یکپارچگی مینای دندان مضر هستند نگاهی بیندازید:

• مرکبات: لیمو، پرتقال و حتی گوجه فرنگی.
• میوه‌های خشک و چسبنده: کشمش، زردآلو، انجیر، آلو خشک.
• نوشابه: حتی اگر تمایل به نوشابه‌های گازدار بدون قند داشته باشید، کربناسیون، اسیدیته هر نوع نوشیدنی را بالا می‌برد.
• آب نبات: آب نبات به خصوص نوع "ترش" آن می‌تواند برای دندان‌های شما بسیار مضر باشد. سطح اسیدیته برخی از آب نبات‌های ترش نزدیک به اسید باتری است!

شاید متوجه شده باشید که برخی از موارد ذکر شده در بالا اغلب جزو مواد غذایی"سالم" در نظر گرفته می‌شوند. به عنوان مثال مرکبات معمولاً دارای ویتامین C هستند و میوه‌های خشک اغلب حاوی فیبر و آنتی اکسیدان هستند. به جای اینکه این غذاها را به طور کامل کنار بگذارید، متخصصان دندانپزشکی توصیه می‌کنند که آن‌ها را محدود کنید.

و اگر در مصرف این مواد افراط کردید، سعی کنید در کنار غذای خود چیز دیگری بخورید که اسیدی نباشد. به عنوان مثال غذاهای لبنی و غنی از کلسیم می‌توانند به خنثی‌سازی اسیدهای آسیب‌رسان به مینای دندان کمک کنند. همچنین، شستن دهان با آب بعد از غذا و نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز می‌تواند از آسیب رساندن اسید به مینای دندان جلوگیری کند.

نحوه جلوگیری از فرسایش مینای دندان

از دست دادن مینای دندان، دندان‌های شما را در معرض خطر پوسیدگی قرار می‌دهد. در برخی موارد، آسیب مینای دندان به طور طبیعی با افزایش سن اتفاق می‌افتد. اما شما می‌توانید با پیروی از یک برنامه منظم مراقبت از دهان و دندان مانند هر روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، جلوی از بین رفتن مینای دندان خود را بگیرید. مینای دندان شما اولین خط دفاعی دندان در برابر پوسیدگی دندان است.

اسیدهایی که در طول روز با مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها ایجاد می‌شوند می‌توانند مینای دندان شما را در معرض خطر جدی قرار دهند. دندان‌های خود را از خطر دور کرده و در ناحیه امن نگه دارید و با استفاده از یک خمیردندان خوب سلامت آن‌ها را حفظ کنید.

از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید

• استفاده از یک خمیر دندان حاوی فلوراید را در برنامه بهداشت دهان و دندان خود بگنجانید. این خمیردندان به طور خاص برای تمیز کردن اطراف خط لثه ساخته شده است که می‌تواند به ایجاد یک بیس محکم‌تر برای لبخند زیبای شما کمک کند.
• شما با مسواک زدن صحیح، خط لثه را هدف قرار می‌دهید تا پلاک و سموم مضر برای مینای دندان را خنثی کنید. ثابت شده است که این کار به ترمیم مینای دندان ضعیف نیز کمک می‌کند.
• شما همچنین می‌توانید از خمیردندان‌های ویژه‌ای استفاده کنید که با مواد خاصی که در خود دارند باکتری‌های اسیدزا را از بین می‌برند تا از پوسیدگی دندان جلوگیری کنند. برای افزایش کیفیت دندان شما، یک ماده معدنی مجددا به مینای دندان متصل می‎‌شود و یک لایه محافظ نازک را برای محافظت از دندان‌های شما ایجاد می‌کند.

از دهان شویه حاوی فلوراید استفاده کنید

با افزودن دهانشویه حاوی فلوراید به برنامه بهداشت و مراقبت از دهان و دندان خود، به تمیز کردن نقاط و حفره‌هایی که دسترسی به آن‌ها سخت است و همچنین به خنثی کردن باکتری‌های پلاک دهان که باعث ضعیف شدن مینای دندان می‌شوند، کمک می‌کنید.

به طور مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید

دندانپزشکان برای کمک به ارتقا سلامت دهان و دندان، حداقل دو بار مسواک زدن در روز همراه با نخ دندان را توصیه می‌کنند.

رژیم غذایی

آب بیشتری بنوشید. نوشیدن آب حاوی فلوراید به شستشو و خنثی‌سازی اسیدهای غذایی کمک می‌کند و باعث افزایش تولید بزاق دهان می‌شود.

• جویدن آدامس‌های بدون قند بعد از غذا را فراموش نکنید. آدامس برای کمک به ترمیم مینای دندان مهم است. زیرا تولید بزاق را تقویت می‌کند. حتماً به دنبال آدامس‌های بدون قند باشید.
• نوشابه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و آب میوه را به میزان متوسط ​​مصرف کنید. این نوشیدنی‌ها بسیار اسیدی هستند و می‌توانند مینای دندان را از بین ببرند.
• مواد غذایی لبنی،‌ میوه‌ها و سبزیجات غنی از فیبر برای دندان‌ها مفید هستند. غذاهای غنی از فیبر فقط به تمیز نگه داشتن دندان و لثه کمک نمی‌کنند، بلکه باعث افزایش جریان ضروری برای تولید بزاق می‌شوند. کلسیم و فسفات موجود در محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست می‌توانند به بازسازی مینای دندان شما که توسط اسید ضعیف شده است، کمک کنند.

چگونه مینای دندان را ترمیم کنیم؟

با توجه به اینکه مینای دندان نمی‌تواند خود را بازسازی یا ترمیم کند، روش‌هایی وجود دارد که هم می‌تواند به جلوگیری از آسیب مینای دندان و هم به محافظت و درمان آن کمک کند. بیایید با هم به روش‌های توصیه شده توسط دندانپزشکان نگاهی بیندازیم.

بازیابی

آسیب‌های جزئی به مینای دندان را می‌توان با درمان‌های بازیابی مینای دندان درمان کرد. این روش‌های درمانی معمولاً در خانه انجام می‌شود.

باندینگ دندان

اگر آسیب به مینای دندان شما به قدری پیشرفت کرده باشد که دیگر اقدامات بازیابی خانگی موثر واقع نشوند، درمان‌های ترمیمی مینای دندان توصیه می‌شود. یک گزینه درمانی برای ترمیم مینای دندان، باندینگ دندان نام دارد. در روش باندینگ از رزین دندانی بر روی سطح دندان استفاده می‌کنند تا از مناطق آسیب دیده محافظت کرده و سطح سالم را به دندان بازگردانند.

روکش

آسیب مینای دندان معمولاً در جلوی دندان احساس می‌شود. اگر قسمت رو به بیرون دندان‌های شما آسیب جدی دیده باشد، روکش‌های پرسلن می‌توانند جایگزین مینای دندان شما شوند.

تاج

در شدیدترین موارد آسیب مینای دندان، می‌توان تاج دندان را روی دندان آسیب‌دیده قرار داد تا کل سطح دندان را بپوشاند. تاج از فضای داخلی دندان محافظت می‌کند و اغلب در مواردی که آسیب فقط به جلوی دندان محدود نباشد، توصیه می‌شود.