علت کج شدن دندان و راه های درمان در کودکان و بزرگسالان
دندان‌های بهم ریخته، کج شدن دندان‌ها یا شلوغی دندان‌ها، مشکلاتی است که به طور معمول در کودکان، بزرگسالان و افراد مسن دیده می‌شود. هنگامی که دندان‌ها از لثه بیرون می‌آیند و به گونه‌ای رشد می‌کنند که روی هم قرار می‌گیرند، کج یا زاویه‌دار شده یا می‌‌چرخند، مشکل شلوغی، بهم ریختگی یا نامرتبی دندان به وجود می‌آید. یکی از نشانه‌های متداول شلوغی در دندان‌های ردیف بالا، این است که دندان یا دندان‌های جلو، به سمت بیرون متمایل می‌شوند. در فک پایین، قرار گرفتن دندان‌های جلو روی هم بسیار معمول است. در صورتی که سن شخص بالاتر رود و کجی دندان‌ها درمان نشود، عمدتاً مشکل شدیدتر می‌شود.
کج شدن دندان‌ها، نه تنها باعث نازیبا شدن لبخند می‌شود، بلکه ممکن است منجر به ایجاد مشکلاتی برای سلامت دهان و سلامت عمومی بدن در دراز مدت شود. در اینجا به بررسی عوامل معمول، مسائل مرتبط، روش‌های درمان و مزایای درمان کجی، شلوغی یا بهم ریختگی دندان‌ها می‌پردازیم.
علت کج شدن دندان‌ها
کج شدن دندان‌ها یک عامل ثابت ندارد. گاهی اوقات یک عامل ساده مانند ژنتیک است، اما در مواقع دیگر، به هم ریختگی دندان می‌تواند با عادت‌های مراقبت دندانی و انتخاب سبک زندگی ارتباط داشته باشد. برخی از عوامل متداول کج شدن دندان‌ها در ادامه ذکر شده است:
مکیدن انگشت شست
نگران نباشید – مکیدن انگشت شست برای نوزادن کاملاً طبیعی است. در واقع، این یک واکنش طبیعی برای کودکان است و می‌تواند آن‌ها را آرام کرده تا بخوابند.
اگر کودک شما انگشت شست خود را می‌مکد، لزوماً مشکلی برای دندان‌ها به وجود نمی‌آید. مکیدن انگشت شست فقط زمانی باعث ایجاد مشکل می‌شود، که پس از سن 4 سالگی ادامه یابد. پس از این سن، مکیدن طولانی انگشت می‌تواند باعث فشار به دندان‌های در حال رشد شده و آن‌ها را به سمت جلو متمایل کند، که باعث کج شدن دائمی دندان می‌شود.
اگر در سنین بزرگسالی دندان‌های شما کج است، می‌تواند نشانه‌ای از مکیدن طولانی مدت انگشت شست در دوران کودکی باشد.
اندازه فک
اندازه کوچکتر فک می‌تواند مشکل ساز باشد، زیرا این احتمال وجود دارد که فضای کافی برای رشد دندان‌ها به طور منظم وجود نداشته و به این معنی است که آن‌ها به آرامی کج می‌شوند.
اندازه و تعداد دندان‌ها
دندان‌هایی که کمی بزرگتر از اندازه معمولی هستند، می‌توانند برای رشد کردن در جای مناسب خود با مشکل مواجه شوند. اما فقط اندازه دندان نیست که می‌تواند بر صاف بودن دندان‌ها تاثیر بگذارد.
اکثر افراد بزرگسال دارای 32 دندان سفید هستند، اما در برخی از افراد، بیشتر از اندازه معمول دندان رشد می‌کند. علاوه بر دندان عقل، ممکن است دندان‌های زیادی وجود داشته باشند که تلاش می‌کنند در فک رشد کنند، که تلاش آن‌ها برای قرار گرفتن در جای خود در فک، باعث کج شدن و شلوغی دندان‌ها می‌شود.
همچنین، در همه افراد 32 دندان رشد نمی‌کند که باعث ایجاد فضای خالی در فک می‌شود که به این معنی است که دندان‌های دیگر، از نظم خارج می‌شوند و در فضای خالی سرگردان می‌مانند.
فشار دادن زبان در مقابل دندان‌ها
زبان انسان یک عضله بسیار قوی است، بنابراین عجیب نیست که زبان می‌تواند بر نظم دندان‌ها در طول سال‌های اولیه اثر بگذارد. اگر زبان در طول دوران رشد دندان، به شدت در مقابل دندان قرار بگیرد، می‌تواند باعث کج شدن دندان‌ها شود.
از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری
دندان‌های کودک معمولاً قبل از اینکه دندان‌های دائمی آماده رشد شوند، می‌افتد، بنابراین آن‌ها در جای درست خود قرار می‌گیرند. اما همیشه این روند به این شکل رخ نمی‌دهد و گاهی اوقات، دندان شیری زودتر از زمان مناسب می‌افتد، و به این معنی است که دندان دائمی می‌تواند به جای قرار گرفتن در جای مناسب، درون لثه حرکت کند.
رژیم غذایی
اگر غذاهای نرم یا کنسروی در طول چندین سال، بیش از حد مصرف شود، به مقدار قابل توجهی جویدن را کاهش می‌دهد. این تغییر، اندازه کلی فک را تغییر داده و آن را کوچکتر خواهد کرد. هرچه فک کوچکتر باشد باعث کج شدن، شلوغ شدن یا به هم ریختگی دندان‌ها می‌شود. هنچنین رژیم غذایی نامناسب به‌خصوص در کودکان، ممکن است منجر به پوسیدگی دندان و رشد ناکافی دندان شود، که هر دوی این مشکلات، از عوامل اصلی کج شدن دندان‌ها هستند.
قرار گرفتن نامناسب دندان‌ها روی هم
هنگامی که فک بسته می‌شود و دندان‌ها در دو فک به درستی روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند، شرایطی را ایجاد می‌کند که به نام مال اکلوژن یا عدم تراز فک شناخته می‌شود. انواع مختلف آن شامل اندربایت و اوربایت است. در آندربایت، دندان‌های جلوی فک پایین، نسبت به دندان‌های جلوی فک بالا، جلوتر قرار دارند. در مقابل، در اوربایت، دندان‌های جلوی فک بالا نسبت به دندان‌های جلوی فک پایین، برجسته‌تر هستند.
ژنتیک
اگر یک یا هر دو والدین دارای دندان‌های کج و نامرتب باشند، این احتمال وجود دارد که کودک نیز با این مشکل مواجه شود.
آسیب
ضربه شدید به صورت یا دهان در هنگام تصادف می‌تواند باعث جلو آمدن دندان‌ها از جای خود شده، که منجر به کج شدن آن‌ها می‌شود.
چرا باید دندان‌های کج را اصلاح کرد و مشکلات مرتبط با آن چیست؟
افرادی که دندان‌های کج یا نامنظم دارند، اغلب با مشکلات زیر روبرو می شوند:
بهداشت دهان
تمیز کردن دندان‌ها به طور کامل به دلیل گیر کردن ذرات غذا در بین شکاف‌های دندان سخت است و منجر به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه می‌شود. اگر به مدت طولانی از درمان بیماری لثه غفلت کنید، منجر به التهاب لثه می‌شود – نوع شدیدی از عفونت که به بافت لثه، دندان و استخوان آسیب می‌زند.
عزت نفس
کیفیت زندگی می‌تواند به دلیل اثر کج شدن دندان بر لبخند و کاهش اعتماد به نفس، تحت تاثیر قرار بگیرد و کاهش عزت نفس، زندگی اجتماعی فرد را ناخوشایند می‌کند.
مشکلات سلامتی
با وجود دندان‌های کج، کارهایی ساده مانند جویدن می‌تواند با سختی انجام شود که خود، مشکلات هضم را در پی خواهد داشت.
توانایی صحبت کردن
در برخی موارد، بی نظمی و کج شدن دندان‌ها ممکن است بر توانایی شمرده صحبت کردن اثر گذاشته و از این رو باعث ایجاد مشکل در صحبت کردن شود.
ساییدگی بیش از حد
دندان‌هایی که به طور نادرستی روی هم قرار گرفته‌اند، فشار بیشتری روی دندان‌ها، لثه‌ها و عضلات فک وارد می‌کنند، که منجر به فرسودگی بیشتر دندان‌ها می‌شود. این مشکل ممکن است باعث کشیدگی فک، سردردهای شدید، شکستگی دندان‌ها یا حتی اختلال مفصل فکی گیجگاهی شود.
کج شدن دندان‌ها چگونه درمان می‌شود؟
چندین درمان وجود دارد که برای صاف کردن و اصلاح دندان‌های کج یا نامنظم به کار می‌رود. دندانپزشکان محله فرمانیه، اقدسیه، نیاوران، آجودانیه و شهید باهنر راه‌های زیادی را برای درمان کج شدن دندان ارائه می‌کنند از جمله:
بریس دندان
یکی از درمان‌هایی که به‌خصوص در موارد شدید کج شدن دندان، معمولاً مقدم شمرده می‌شود، استفاده از بریس است. امروزه انواع مختلفی از بریس در دسترس است:
بریس‌های فلزی
این بریس‌ها شامل قلاب و سیم‌هایی است، که کمی ضخیم هستند. این بریس‌ها باعث درد و ناراحتی در فرد می‌شوند. با این حال، بریس‌های فلزی قوی‌ترین و بهترین نوع بریس برای درمان شلوغی دندان‌ها یا مشکلات شدید بایت می‌باشند.
بریس‌های سرامیکی
ساختار این بریس شبیه به بریس فلزی است اما آن‌ها همرنگ دندان هستند و نامرئی می‌باشند. از این رو، بریس‌های سرامیکی در مقابل بریس‌های فلزی طرفدار بیشتری دارند.
ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی نامرئی یک روش درمانی گرانقیمت اما بسیار مناسب، راحت و با روش استفاده و برداشتن آسان است. آن‌ها از قالب‌های پلاستیکی شفاف ساخته شده و به جابجایی کم دندان‌ها کمک می‌کنند.
نگهدارنده
نگهدارنده‌ها در دو نوع هستند – متحرک و ثابت. آن‌ها بسیار ارزانتر از بریس هستند و نیاز کمتری به مراجعه به دندانپزشک دارند.
ونیر
اگر دندان‌ها به مقدار کم کج شده یا بهم ریخته باشد، ونیر می‌تواند به آسانی آن‌ها را اصلاح کند. آن‌ها یک راه حل زیبایی شناختی هستند که در واقع دندان‌ها را صاف نمی‌کند، بلکه آن‌ها را صاف نشان می‌دهند. آن‌ها از پوشش کامپوزیت یا چینی تهیه می‌شوند، که روی سطح جلوی دندان‌ها قرار می‌گیرند. وینرهای سنتی، علاوه بر اصلاح کجی دندان‌ها، می‌توانند مشکلات زیبایی دندان‌ها را نیز برطرف کنند، مانند:
- فاصله بین دندان‌ها
- تغییر رنگ دندان
- دندان‌های کوچک
- شلوغی دندان‌ها
اگر نیاز به رفع هرکدام از مشکلات بالا دارید، وینرها می‌توانند برای شما مناسب باشند.
روکش دندان
اینکار شامل بازسازی کلی دندان است که با قرار دادن یک روکش چینی یا فلزی روی قسمت فوقانی دندان انجام می‌شود. آن‌ها آخرین گزینه ترجیحی هستند زیرا مقدار زیادی از نواحی سالم دندان باید برداشته شوند.
مزایای درمان کج شدن یا بی‌نظمی دندان چیست؟
صاف کردن دندان‌ها نه تنها می‌تواند به بهبود لبخند کمک کند، بلکه از مشکلات زیادی که ممکن است به سلامت دهان و سلامت عمومی شما وارد شود، جلوگیری می‌کند. در اینجا برخی از مزایای اصلاح کجی دندان را بیان می‌کنیم:
- لثه‌ها به طور کامل در اطراف دندان قرار می‌گیرند که به پیشگیری از مشکلات لثه کمک می‌کند.
- تمیز کردن و نخ دندان کشیدن آسان‌تر انجام می‌شود.
- ساییدگی شدید دندان برطرف می‌شود.
- از آنجایی که دندان‌ها حالت برآمدگی ندارند، احتمال آسیب آن‌ها در تصادفات کمتر است.
- فشار بیش از حد روی لثه و استخوان‌ها به دلیل نامنظمی فک وجود ندارد و از این رو احتمال بروز درد در صورت یا گردن و سردرد کاهش می‌یابد.
- جویدن به راحتی انجام می‌شود و مشکلات کلی مرتبط با آن مانند عدم هضم غذا نیز کاهش می‌یابد.
- لبخند زیبا، بخش مهمی از شخصیت افراد است که اعتماد به نفس و عزت نفس فرد را افزایش می‌دهد.
در صورتی که تمایل دارید، کج شدن و نامنظمی دندان‌ها را اصلاح کنید، دندانپزشکان محله فرمانیه، اقدسیه، نیاوران، آجودانیه و شهید باهنر، دارای یک تیم متخصص باتجربه هستند که مراقبت‌های خاص دندانی را فراهم کرده و به شما کمک می‌کنند که از یک لبخند زیبا و سالم لذت ببرید.