کامپوزیت دندان
کامپوزیت با مواد همرنگ دندان روشی است که برای ترمیم دندان‌های ترک خوره، شکسته یا لب پر شده، بستن فاصله بین دندانها، هم اندازه و مرتب کردن دندانها، پوشاندن لکه‌های روی دندان و زیباتر ساختن لبخند انجام میشود؛ به علاوه مواد کامپوزیت می‌تواند جایگزین پرکردگی‌های فلزی شود. کامپوزیت های دندان غالباً در کنار دیگر روش‌های دندانپزشکی زیبایی مانند سفید کردن دندان به کار برده میشود تا لبخندی زیبا و درخشان را برای بیمار به ارمغان بیاورد.
رزین کامپوزیت چیست؟
رزین کامپوزیت ماده سفید رنگی است که در درجات مختلف روشنی و تیرگی وجود دارد تا دندانپزشک بتواند مناسب‌ترین درجه رنگی را انتخاب کند که کاملاً با دندان‌های طبیعی همخوانی داشته باشد. کامپوزیت در اصل خمیری است که روی دندان چسبانده میشود. پس از آن که ماده سفت شد، دندانپزشک آن را با ظرافتی هنرمندانه تراش می‌دهد تا کاملاً طبیعی به نظر برسد.
افراد ایده‌آل برای انجام کامپوزیت
استفاده از مواد همرنگ برای بیمارانی مناسب است که می‌خواهند شکستگی‌های کوچک و فاصله‌های جزیی بین دندانی را اصلاح کنند یا لکه‌های روی دندان را از بین ببرند. از کامپوزیت در درمان ناهمواری خط لثه، پوسیدگی دندان یا تحلیل لثه نیز استفاده میشود. مواد مورد استفاده در کامپوزیت معمولاً متخلخل است و به همین دلیل مناسب افراد سیگاری نیست. چون با استعمال دخانیات به سرعت لکه‌های زردی روی مواد همرنگ ایجاد میشود.
دندانپزشک زیبایی و بیمار در جلسه مشاوره تعیین می‌کنند که آیا کامپوزیت دندان روش مناسبی محسوب میشود و آیا نتیجه بهینه از آن به دست می‌آید یا خیر. دندانپزشک ابتدا دندانها را به منظور بررسی وجود ناراحتی‌های دهان و دندان از قبیل بیماری‌های لثوی معاینه می‌کند. دندانپزشک باید این عارضه‌ها را پیش از کامپوزیت درمان کند. جلسه مشاوره فرصت مناسبی است تا بیمار اهداف و انتظارات خود را بیان کند و دندانپزشک نیز بررسی کند که آیا کامپوزیت روش مناسبی برای تحقق این اهداف محسوب میشود یا خیر.
وظیفه تیم درمان ترمیمی این است که دائما از انتظارات بیمار آگاه باشد و هم چنین برای گفتگو و اطلاع رسانی به یکدیگر همیشه در دسترس باشند. مهم ترین امر برای تیم ترمیمی اهداف، ارزش ها، تمایلات و قابلیت های مشترک است. همکاری و تفاهم دو طرفه همراه با احترام متقابل زمانی امکان پذیر می شود که ارتباطی بین انتظارات و اولویت های اعضای تیم باشد چون ممکن است اعضای تیم افرادی با تجربه ها و تحصیلات و آموزش های متفاوت با یکدیگر باشند و ممکن است تصورات نادرست رخ دهد.
برای همین ارتباط تأثیر گذار بین اعضای تیم برای بهتر فهمیدن اطلاعات و انتقال عقاید ضروری است. وقتی بین اعضای تیم برقراری ارتباط باشد باعث می شود که هر عضو به جای عادی شنیدن و درک نکردن آنچه گفته می شود با دقت بیشتر به تجزیه و تحلیل گفته ها بپردازند.
هر چه اعضای تیم به شنیدن و درک کردن گفتگو بپردازند باعث میشود تا شنوندگانی تحلیل گر و دقیق باشند که در نهایت باعث ارائه درمان های پیشرفته ترمیمی می شود. ارتباط موثر و مفید میان چند رشته کاری زمانی امکان پذیر است که درک هر فرد از سهم و نقش دیگران بهبود پیدا کند. برای ارائه ی خدمات درمانی با استاندارد بالا تر برای وضعیت دهان و دندان بیمار باید مواردی مثل طراحی، مواد، روش ها و مفاهیم زیبایی توسط هر یک از اعضای تیم درمان ترمیمی به خوبی یاد گرفته شود. آنچه که در انتقال اطلاعات بین اعضای تبم ترمیمی موثر است عبارت است از : عکس(فتوگرافی) ، تعیین shade ، کشیدن طرح / دیاگرام و مدل های تشخیصی دندانها و …
کامپوزیت (باندینگ) : با توجه به کامپوزیت انتخابی بیمار یا دندانپزشک یکی از دو عمل ترمیم مستقیم یا چسبنده انجام میشود. دندانپزشک ابتدا با استفاده از رابر دم (مانع لاستیکی) دندان را از لثه‌ها جدا می‌کند تا از رطوبت دور بماند، سپس مواد همرنگ را روی دندان می‌زند. چنانچه درمان طولانی باشد، داروی بی‌حسی تزریق میشود.
اسید زدن به دندان: دندانپزشک محلول اسید فسفریک را به سطح دندان می‌زند، این اسید معمولاً ملایم است و به دندان آسیب نمی‌زند. پیوند بین دندان و مواد همرنگ با زدن اسید به دندان قوی‌تر میشود و اثر آن بلندمدت‌تر میشود. اسید به مدت 15 دقیقه روی دندان باقی می‌ماند، سپس پاک میشود و عامل مایع باندینگ به کار برده میشود.
ترمیم با کامپوزیت: دندانپزشک در ترمیم مستقیم با کامپوزیت رزین را روی سطح طبیعی دندان می‌زند و آن را در مرحله بعد تراش و شکل می‌دهد. سپس لایه کامپوزیتی با تاباندن نور با شدت بالا سفت میشود. این مراحل به ترتیب تکرار میشود و مواد با نور خشک و سفت میشود تا نتیجه و شکل نهایی از عمل پر کردن دندان یا ونیر کامپوزیتی به دست آید.
دندانپزشک پس از این مراحل پرداخت نهایی را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که ماده اضافی وجود ندارد و حساسیتی ایجاد نمی‌شود.
چنانچه ترمیم در لابراتوار آماده شود، دندانپزشک ماده چسبنده‌ای را برای ثابت کردن ترمیم به کار می‌برد و سپس آن را با نور سفت می‌کند.
نتایج
نتایجانجام روکش کامپوزیتی آنی و طبیعی است و پس از سفت شدن مواد می‌توان از داشتن لبخندی با دندان‌های سالم و مرتب لذت برد. چنانچه کامپوزیت یا همان باندینگ به منظور ترمیم آسیب ساختاری یا پر کردن پوسیدگی انجام شده باشد، ظاهر طبیعی دندان و عملکرد کامل آن رضایت بیمار را به دنبال خواهد داشت. ماندگاری نتایج سه تا ده سال است که با مراقبت مناسب حتی دوام بیشتری خواهد داشت.
مراقبت پس از کامپوزیت
- حفظ یکپارچگی دندان:اگرچه مواد کامپوزیت بادوام است، اما مسلماً استحکام دندان طبیعی را ندارد. بنابراین ممکن است مواد کامپوزیت ترک بردارد و حتی کاملاً جدا شود. برای جلوگیری از آسیب دیدن کامپوزیت باید از جویدن اشیاء سختی مانند در خودکار، یخ یا ناخن خودداری کرد.
- جلوگیری از لک شدن:رزین کامپوزیت نیز مانند مینای دندان طبیعی مستعد لک شدن است. متاسفانه مواد همرنگ به درمان‌های مخصوص سفید کردن دندان واکنش نشان نمی‌دهد. بنابراین دندانپزشکان توصیه می‌کنند مصرف غذاها و نوشیدنی‌های لکه کننده دندان پس از کامپوزیت محدود شود. سیگار کشیدن نیز لکه‌های بدرنگی را روی دندان ایجاد می‌کند.
- جلوگیری از ساییدگی و خوردگی:مواد همرنگ نیز مانند مینای طبیعی در برابر خوردگی و اسید آسیب پذیر است. بنابراین برای حفظ نتایج به دست آمده باید مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای اسیدی را کاهش داد.
کاربرد کامپوزیت با دیگر درمان‌ها دندانپزشکی
اگرچه کامپوزیت دندان ها به تنهایی نتایج چشمگیری را به دست می‌دهد، اما گاهی برای دستیابی به نتایج بهینه از این مواد رزینی در کنار دیگر روش‌های درمانی استفاده میشود.
کاربرد کامپوزیت در سفید کردن دندان
گاهی کامپوزیت بر روی یک یا دو دندان و عمل بلیچینگ یا سفید کردن بر روی بقیه دندانها انجام میشود. از آنجایی که سفید کردن به روش قدیمی فقط لکه‌های خارجی روی مینای دندان را از بین می‌برد، بهتر است از کامپوزیت برای پوشاندن لکه‌های داخلی و تیره استفاده شود.
کاربرد کانپوزیت در شکل‌دهی دندان
شکل‌دهی دندان یکی از پرکاربردترین درمان‌هایی است که در کنار کامپوزیت دندان انجام میشود. دندانپزشک در این عمل دندان را قدری تراش می‌دهد تا مرتب‌تر و زیباتر شود.
کاربرد کامپوزیت شکل‌دهی لثه
در صورت ناهموار بودن خط لثه یا بیش از حد بزرگ بودن لثه توجه بیش از آن که به دندانها جلب شود بر لثه‌ها متمرکز میشود. دندانپزشک در عمل اصلاح و شکل‌دهی لثه بافت‌های اضافی لثه را برمی‌دارد تا لبخند با داشتن دندان‌هایی درخشان‌تر و متناسب‌تر زیباتر شود.
کاربرد کامپوزیت در روکش های دندانی
کامپوزیت نقص‌های جزیی دندان را برطرف می‌کند، اما برای ترمیم آسیب‌های جدی‌تر باید درمان‌های گسترده‌تری انجام شود. روکش روی دندان آسیب دیده قرار داده میشود تا مقاومت و پایداری دندان ضعیف شده را افزایش دهد. به علاوه روکش ترک‌ها یا شکستگی‌های و پوسیدگی‌های بزرگی را می‌پوشاند که با پر کردن معمولی قابل ترمیم نیستند.
کاربرد کامپوزیت در ارتودنسی
اگرچه کامپوزیت انحراف یا کجی ملایم دندان را اصلاح می‌کند، اما بی‌نظمی و نامرتب بودن شدید دندان را از بین نمی‌برد. دندانپزشک در صورت وجود مشکل اوربایت، آندربایت یا کراس بایت یا به هم فشردگی شدید دندانها پیشنهاد انجام ارتودنسی می‌دهد. بریس‌های قدیمی یا ارتودنسی نامرئی دندانها را صاف و مرتب می‌کند، لبخند را جذاب می‌سازد و سلامت کلی دهان و دندان را ارتقاء می‌دهد.
کاربرد کامپوزیت در اصلاح طرح لبخند و بازسازی کل دهان
کامپوزیت و ترمیم دندان غالباً بخشی از درمان اصلاح طرح لبخند یا بازسازی کل دهان است که با هدف اصلاح آسیب‌های گسترده یا پوشاندن نقص‌ها یا لکه‌های سرسخت دندانی انجام می‌شوند. بیمار با مشورت دندانپزشک می‌تواند یکی از راهکارهای مناسب را برای جایگزینی دندان از دست داده ، بازیابی عملکرد دندان و ارتقاء اعتماد به نفس انتخاب کند. علاوه بر روش‌های اشاره شده می‌توان با استفاده از پل (بریج) دندان، ایمپلنت دندان، اصلاح لبخند لثه‌ای و روش‌های بی‌شمار دیگر باز هم لبخندی زیبا و درخشان داشت.