جرم گیری و بروساژ دندان
هدف از تميز کردن و جرم‌گيري دندانها آن است که عوامل ايجاد کننده التهاب در بافت لثه و استخوان اطراف لثه، حذف شوند. پلاک و جرم (تارتار) دندانها از مهم‌ترين عوامل ايجاد کننده التهاب و بيماري‌هاي پريودنتال هستند که از طريق اين روش درماني پريودنتال حذف مي‌شوند. اين عمل‌هاي غير جراحي که بافت‌هاي نرم اطراف دندانها يا همان پيرادندان (پريودنشيوم) را به طور کامل تميز مي‌کند، در بهبودي بيماراني که از ژنژيويت (لينک به مقاله بيماري‌هاي لثه) (التهاب ملايم بافت لثه) و يا بيماري‌هاي پريودنتال ملايم تا شديد رنج مي‌برند، تأثير زيادي دارد.
جرم‌گيري دندانها رايج‌ترين عمل غير جراحي است که متخصصين ما برای درمان مشکلات و بيماري‌هاي لثه استفاده مي‌کنند. اگر شدت بيماري پريودنتال شما در حد ملایم بوده و شدید نشده باشد، دندانپزشکان ما می‌توانند از جرم‌گیری دندان برای درمان بیماری شما و جلوگیری از بدتر شدن آن استفاده کنند. اما در صورتی که دچار بیماری‌های شدید پریودنتال شده باشید، احتمالاً لازم است که عمل جراحی لثه بر روی شما انجام شود. البته در این شرایط نیز متخصصان ما قبل از آنکه عمل جراحی لثه را بر روی شما انجام دهند، عمل تمیز کردن و جرم‌گیری دندانها را انجام خواهند داد.
چه دلایلی برای انجام جرم‌گیری و تمیز کردن دندانها وجود دارد؟
جرم‌گیری و تمیز کردن دندان را می‌توان هم به عنوان یک اقدام پیشگیرانه یا مراقبتی و هم به عنوان یک راهکار درمانی انجام داد. این عمل در بیماران مبتلا به عوارض پریودنتال و التهاب بافت‌های نرم اطراف دندانها به عنوان یک روش پیشگیرانه جهت جلوگیری از بروز یا تشدید بیماری انجام می‌شود.
بعضی از مهم‌ترین دلایلی که عمل جرم‌گیری و تمیز کردن دندانها را ضروری می‌سازد، عبارت است از:
- پیشگیری از بروز بیماری‌ها –باکتری‌هایی که در دهان وجود دارند و باعث بروز عفونت‌های پریودنتال می‌شوند، می‌توانند از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن نیز منتقل شوند. تحقیقات نشان داده است که باکتری‌های عامل بیماری‌های پریودنتال با بروز عفونت‌های ریوی و بیماری‌های قلبی نیز ارتباط دارند. جرم‌گیری دندانها باعث از بین رفتن این باکتری‌ها و ممانعت از پیشرفت بیماری‌های پریودنتال خواهد شد و به این ترتیب از انتقال باکتری‌های بیماری‌زا به سایر نقاط بدن پیشگیری می‌کند.
- محافظت از دندانها –وقتی که عمق پاکت‌های لثه‌ای از 3 میلی‌متر بیشتر می‌شود، خطر بروز بیماری‌های پریودنتال نیز افزایش پیدا می‌کند. زیرا این پاکت‌ها محل تجمع کلونی‌های باکتری‌های بیماری‌زا هستند و هنگامی که عمیق‌تر باشند، باکتری‌های بیشتری هم در داخل آنها تجمع خواهند کرد. در نهایت، در اثر بروز یک پاسخ التهابی مزمن به وسیله بدن، بافت لثه و استخوان حمایت کننده از دندانها شروع به تخریب و از بین رفتن می‌کنند و می‌تواند منجر به از دست رفتن دندانها شود. بیماری‌های پریودنتال مهم‌ترین عامل از بین رفتن دندانها در جوامع توسعه یافته به شمار می‌روند.
- خاصیت زیبایی –جرم‌گیری دندان به حذف پلاک و جرم‌های بد شکل از روی دندانها و زیر خط لثه کمک می‌کند. یکی دیگر از مزایای عمل جرم‌گیری آن است که اگر جرم و لکه‌های سطحی بر روی دندانها وجود داشته باشد، بعد از عمل جرم‌گیری برطرف خواهد شد.
- خوشبو شدن دهان –بوی بد دهانبه عنوان یکی از شایع‌ترین علائم بیماری‌های پریودنتال شناخته می‌شود. علت بوی بد دهان آن است که ذرات غذا و باکتری‌ها که در بین دندانها و بافت‌های نرم دهان انباشته شده‌اند، باعث تولید یک بوی بد مداوم در حفره دهان می‌شوند. با جرم‌گیری و تمیز کردن دندانها می‌توان این ذرات را از بین برد و بوی بد دهان را نیز رفع کرد.
جرم‌گیری و تمیز کردن دندانها چگونه انجام می‌شود؟
برای افرادی که دندانها و لثه‌های سالمی داشته باشند و حتی افرادی که فقط اولین علائم بیماری‌های لثه در آنها پدیدار شده باشد، عمل جرم‌گیری دندانها معمولاً در سه مرحله زیر انجام می‌شود:
- اسکیلینگ
- اسکیلینگ با ابزارهای دستی. دندانپزشکان ما از ابزارهایی به نام اسکیلر و قاشقک (کورِت) برای حذف پلاک و جرم از روی دندان استفاده می‌کنند که به این عمل اصطلاحاً اسکیلینگ گفته می‌شود. از آنجا که دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان در حالت عادی قادر به دیدن پلاک‌ها بر روی دندان نمی‌باشد، باید روی سطح دندان و نقاطی که احتمال تشکیل جرم و لکه‌های زبر وجود دارد را به وسیله ابزارهای دستی لمس و بررسی کند.
- اسکیلینگ با ابزارهای اولتراسوند. اسکیلینگ با ابزارهای اولتراسونیک باعث تمیز شدن دندانها از پلاک و جرم می‌شود. در این روش از ابزاری با نوک فلزی و دارای خاصیت ویبریشن برای کندن لکه‌های جرم از روی دندان استفاده می‌شود و یک اسپری آب هم این لکه‌ها را می‌شوید و نوک ابزار جرم‌گیری را نیز خنک نگه می‌دارد.
- صیقل‌کاری دندان یا پالیشینگ: در این مرحله با استفاده از یک ابزار دستی دیگر که نوک متحرک و غلتکی شکل دارد و یک خمیر مخصوص که دارای خاصیت سایندگی ملایم می‌باشد، سطح تمامی دندانها صیقل داده می‌شود. صیقل‌کاری دندانها به حذف لکه‌های ریز از روی مینای دندان کمک می‌کند و یک سطح صیقلی و صاف بر روی دندان ایجاد می‌کند که احتمال جذب باکتری‌ها و تشکیل پلاک بر روی آن کمتر خواهد بود.
- فلوراید تراپی: در اغلب موارد پزشک به شما توصیه می‌کند که بعد از جرم‌گیری و تمیز کردن دندانها یک عمل فلوراید تراپی نیز انجام بدهید. فلوراید یک ماده معدنی است که به صورت یک شوینده، ژل، کف یا لاک جلا دهنده بر روی دندانها مالیده می‌شود و به تقویت مینای دندان که خارجی‌ترین لایه دندانها را تشکیل می‌دهد، کمک می‌کند و مقاومت آن در برابر مواد اسیدی که منجر به پوسیدگی دندان خواهند شد را افزایش می‌دهد.
جرم‌گیری و تمیز کردن عمقی دندانها
ممکن است پس از آنکه پزشک دهان و دندان‌های شما را معاینه کرد، عمل تمیز کردن و جرم‌گیری عمیق دندانها را برایتان توصیه کند. این عمل در یک یا چند جلسه انجام می‌گیرد و در هر جلسه بر روی یک چهارم از دهان شما کار می‌شود تا جرم و عوامل ایجاد کننده بیماری‌های لثه به طور کامل از دندان‌های شما حذف شود. بیماری‌های پریودنتال یا همان بیماری‌های لثه در بین بزرگسالان از شیوع نسبتاً بالایی برخوردار است. این بیماری‌ها توسط باکتری‌هایی که در زیر خط لثه تجمع کرده و باعث حساسیت و التهاب در این ناحیه می‌شوند، به وجود می‌آید. ژنژیویت اولین مرحله از بیماری‌های لثه است که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند پیشرفت کرده و به بیماری‌های پریودنتال شدیدتر یعنی عفونت بافت‌های نرم اطراف دندان منجر شود و در نهایت به استخوان حمایت کننده از دندان رسیده و باعث از دست رفتن دندانها شود.
مراقبت‌های بعد از فرآیند جرم‌گیری دندانها
جرم‌گیری دندانها می‌تواند به پیشگیری از بروز بیماری‌های لثه و درمان بیماری‌های خفیف کمک کند. اما هیچ گاه نمی‌تواند یک درمان همیشگی برای این بیماری‌ها محسوب شود. اگر دندانها و لثه‌ها به طور مرتب و به شکل صحیح، جرم‌گیری و تمیز نشوند، بیماری‌های لثه باز هم عود خواهد کرد. موفقیت عمل جرم‌گیری و تمیز کردن دندانها تا حد زیادی به مراقبت‌های صحیح بعد از عمل بستگی دارد. برای پیشگیری از بروز مجدد بیماری‌های لثه باید در تمام طول عمر در جهت رعایت بهداشت دهان و دندان خود تلاش کنید. از جمله اقداماتی که باید برای این منظور انجام دهید عبارت است از:
- حداقل دو بار در روز و هر بار به مدت حداقل دو دقیقه، دندان‌های خود را به طور کامل مسواک بزنید.
- حداقل روزی یک بار بین همه دندان‌های خود را با نخ دندان تمیز کنید و مطمئن شوید که نخ دندان تا خط لثه می‌رسد.
- با یک برنامه زمانی منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا معاینات معمول و جرم‌گیری را در زمانی که لازم است برایتان انجام دهد.
- دهان خود را با دهان‌شویه‌های ضد عفونی کننده بشویید.
جرم‌گیری دندان‌های کودکان
متخصصین دندانپزشکی ما به والدین توصیه می‌کنند که کودکان خود را از سن یک سالگی و هر 6 ماه یک بار، برای معاینه و جرم‌گیری دندانها نزد دندانپزشک کودکان ببرند. بردن کودکان به دندانپزشکی به صورت مرتب راهکار بسیار خوبی برای تقویت اعتماد به نفس کودک و راحتی بیشتر او در زمان مراجعه به دندانپزشک و انجام عمل‌های دندانپزشکی در آینده می‌باشد و یک ارتباط مثبت و مؤثر بین او و دندانپزشک شکل می‌دهد.