درمان ریشه دندان: چه زمانی درمان ریشه دندان ضروری است؟
کانال ریشه و یک روش عالی برای حفظ دندان میباشد که به علت عفونت یا پوسیدگی دچار آسیب شده است. در برخی موارد بافت نرم درون دندان پدیدار میشود و منجر به بروز عفونت، التهاب و درد شدید دندان خواهد شد. در این موارد دندان پزشک انجام درمان ریشه دندان را به منظور ترمیم آسیب ایجاد شده و پیشگیری از به وجود آمدن آبسه دندانی و در نهایت جلوگیری از کشیدن دندان پیشنهاد خواهد کرد. دندان پزشکی یا سایر متخصصینی که در زمینه درمان دندان تخصص دارند اطلاعات لازم در خصوص درمان کانال ریشه را در اختیار شما قرار خواهند داد.
چه موقع درمان ریشه دندان ضروری است؟
اگر شما دچار درد شدید دندان شده‌اید به احتمال زیاد به درمان کانال ریشه نیاز دارید. اگر دندان شما دچار آسیب دیدگی یا شکستگی شده یا آن که دندان شما پوسیده است یا از فیلینگ بسیار بزرگ استفاده می‌کنید یا به تازگی به دندان شما ضربه وارد شده است احتمال نیاز به درمان کانال ریشه افزایش پیدا میکند در غیر این صورت ریسک بروز عفونت دندان افزایش خواهد یافت.
درمان ریشه دندان زمانی ضرورت پیدا میکند که عفونت عمیق درون بافت دندان به وجود آمده است. گاهی اوقات به علت آسیب دیدگی یا پوسیدگی شدید، عروق یا ثابت دندان دچار عفونت می‌شوند. ممکن است در مراحل اول بروز عفونت دندان دچار هیچ گونه درد و ناراحتی نشوید اما در صورتی که رنگ دندان شما تغییر کرده یا تیره شده است باید بدانید که عصب دندان در معرض خطر مرگ قرار دارد. در صورتی که این مشکل درمان نشود عفونت علاوه بر آنکه شما را دچار درد بسیار زیادی خواهد کرد ریسک بروز آبسه دندانی یا حتی از بین رفتن دندان افزایش خواهد یافت. پنج مورد از علائم بروز عفونت دندان به شرح زیر می‌باشند:
• درد شدید دندان هنگام غذا خوردن یا هنگامی که به دندان خود فشار وارد می‌کنید. آیا هنگامی که دندان‌های خود را روی یکدیگر فشار می‌دهید دچار درد می‌شوید؟ اگر پاسخ شما مثبت است مراجعه به دندان پزشک ضروری میباشد.
• حساسیت شدید دندانی به معنای علامت عفونت است. آیا پس از تماس دندان با غذا یا نوشیدنی‌های سرد و داغ دچار درد دندان می‌شوید؟ چنین مشکلی را نباید نادیده گرفت.
• تغییر رنگ دندان و تیره شدن آن به معنای علامت هشدار مرگ عصب میباشد.
• به وجود آمدن توده‌های کوچک روی لثه و در نزدیکی دندان دردناک به معنای علامت عفونت است.
• حساسیت یا تورم لثه در اطراف دندان را نباید نادیده گرفت.
چرا به این روش درمان ریشه گفته میشود؟
بخش فوقانی دندان که روی خط لثه قرار می‌گیرد روکش یا تاج دندانی نام دارد و زیر فقط یک ساختار محکم قرار گرفته است که دندان را به فک متصل میکند که به آن ریشه دندان می‌گویند. سیستم کانال ریشه یک سیستم پیچیده و منحصر به فرد است که قسمت میانی دندان را پر میکند و تا ناحیه انتهای ریشه امتداد پیدا میکند.
درون کانال توسط بافت همبند که عاج دندان نامیده میشود پر شده است و وظیفه ارسال مواد مغذی و آب رسانی به دندان را بر عهده دارد و به گرما و سرما نیز واکنش نشان میدهد. هنگام بروز عفونت معمولاً عاج دندان دچار التهاب میشود و به این ترتیب شما در هنگام غذا خوردن یا نوشیدن مایعات دچار درد زیادی خواهد شد.
در نهایت عفونت باکتریایی باعث مرگ عاج دندان میشود. اگر شما دچار درد دندان هستید باید به پزشک مراجعه نمایید زیرا این احتمال وجود دارد که عامل بروز درد، عفونت عاج باشد و از آنجایی که به طور خود به خود بهبود پیدا نمی‌‌کند به مصرف آنتی بیوتیک و درمان مناسب نیاز خواهید داشت. در صورتی که عفونت تاج دندان درمان نشود می‌تواند کل سیستم کانال ریشه دندان را درگیر نماید که در چنین حالتی با درمان به موقع و رفع عفونت درد شما به طور کامل برطرف خواهد شد.
فرایند درمان چگونه انجام میشود؟
درمان کانال ریشه باعث میشود که عفونت از همه نقاط دندان تخلیه شود و سپس به کمک مواد مخصوص روی سطح دندان را می‌پوشاند تا از عصب آسیب دیده محافظت گردد و سلامت دندان شما حفظ شود. درمان کانال ریشه همیشه توسط متخصص دندان پزشکی انجام میشود و قبل از شروع کار از داروی بی حسی استفاده مینماید تا شما دچار هیچ گونه درد و ناراحتی نشوید. هنگامی که شما به دندان پزشک مراجعه می‌کنید درخواست انجام عکسبرداری توسط اشعه ایکس خواهد داد تا به ارزیابی وضعیت دندان و سطح عفونت بپردازد. سپس داروی بی حسی را به ناحیه مورد نظر تزریق مینماید و یک ماده کائوچوی مخصوص را در اطراف دندان قرار میدهد تا آن را خشک نگه دارد و بتواند در طول درمان به راحتی به دندان شما دسترسی داشته باشد. پس از آنکه دندان شما به طور کامل بی حس شد دندان پزشک از وسایل و تجهیزات مخصوص به منظور خارج کردن بافت عفونی دندان استفاده خواهد کرد. دندان پزشک همه نقاط آسیب دیده دندان را تخلیه میکند و پس از اتمام کار فیلینگ موقت را روی آن قرار خواهد داد تا مراحل بعدی ساخت روکش دائمی سپری شود و در جلسه دوم روکش روی سطح دندان نصب گردد.
انواع روش‌های درمان ریشه
انواع مختلفی از روش‌های درمان کانال ریشه وجود دارد که دندان پزشک با توجه به شرایط هر فرد از یک روش استفاده خواهد کرد. هدف از انجام همه این روش‌های درمانی حفظ دندان و رفع پوسیدگی و تخلیه عفونت میباشد. در بخش زیر به چند مورد از روش‌های درمان کانال ریشه اشاره می‌کنیم.
درمان غیر جراحی ریشه دندان
درمان غیر جراحی ریشه دندان روشی است که به خارج کردن بافت عصبی داخلی دندان میپردازد و حفره داخلی را می‌پوشاند اگر دندان شما دچار پوسیدگی و آسیب دیدگی گسترده شده است و امکان پر کردن آن وجود ندارد یا آن که شما دچار عفونت شدید هستید که عصب دندان را درگیر کرده است انجام این روش درمان ضرورت خواهد یافت. با انجام این روش درمانی میتوان سلامت دندان را تضمین کرد.
آپیکوتومی
آپیکوتومی زمانی درخواست میشود که درمان غیر جراحی کانال ریشه با موفقیت انجام نشده است. در این شرایط ممکن است همچنان درون دندان و استخوان فک درگیر عفونت و التهاب شده باشند و شما دچار مشکلات متعددی شده باشید. در این روش درمانی فقط دندان پزشک از داروی بی حسی موضعی استفاده میکند و به طور کلی از این روش تحت عنوان جراحی میکروسرجری یاد میشود. سپس دندان پزشک به برداشتن نوک ریشه دندان میپردازد و از مواد مخصوص به منظور بستن کانال استفاده میکند. پس از چند ماه استخوان فک و شروع به ترمیم ریشه دندان و قسمتی که عفونت تخلیه شده است خواهد کرد. معمولاً دوران بهبود به سرعت سپری میشود و یک روز پس از درمان می‌توانید به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید.
پالپوتومی و پالپکتومی
پالپوتومی و پالپکتومی جز روش‌هایی هستند که روی دندان‌های شیری و به ویژه به منظور درمان کانال ریشه دندان کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر دو روش به حفظ دندان طبیعی کودک کمک میکنند اما با یکدیگر کمی تفاوت دارند. در پالپوتومی پالپ آسیب دیده کانال دندان تخلیه میشود و بخش سالم آن باقی می‌ماند. این روش فقط زمانی توصیه میشود که یک بخش از قسمت عصب داخلی دندان آسیب دیده باشد. در پالپکتومی همه پالپ دندان تخلیه می‌گردد و به کمک مواد فیلر پوشانده میشود. این روش معمولاً زمانی انجام میشود که به علت عفونت یا پوسیدگی گسترده دندان امکان حفظ دندان وجود نداشته باشد.
چگونه میتوان از نیاز به درمان ریشه دندان جلوگیری کرد؟
شما می‌توانید با رعایت بهداشت دهان و دندان از نیاز به درمان ریشه دندان جلوگیری کنید. مراجعه منظم به دندان پزشک باعث میشود که امکان شناسایی به موقع مشکلات دهان و دندان فراهم گردد و در صورت وجود هرگونه مشکلی اقدامات درمانی لازم انجام شود. دندان پزشک به بررسی روکش یا فیلینگ شما به لحاظ شکستگی یا آسیب دیدگی میپردازد. با درمان مشکلات دندان در مراحل اولیه میتوان از بروز عفونت یا بروز عوارض جدی و که منجر به مشکلات پیچیده و نیاز به روش‌های درمانی گسترده میباشد جلوگیری کرد. پوسیدگی دندان یکی از علل شایع نیاز به درمان ریشه دندان میباشد. شما می‌توانید با مسواک زدن دندان به طور منظم و استفاده از نخ دندان، جویدن آدامس بدون قند بین غذا و کاهش میزان مصرف مایعات و غذاهای شیرین ریسک آسیب دیدگی دندان خود را بروز پوسیدگی و عفونت را به حداقل برسانید.
آیا درمان ریشه دندان دردناک است؟
به ندرت ریشه دندان باعث بروز درد میشود زیرا دندان پزشک برای درمان آن از داروی بی حسی استفاده میکنند و شما در طول درمان هیچ گونه دردی را احساس نخواهید کرد. این روش به نحوی طراحی شده است که به درمان مشکلات دندان میپردازد و از بروز درد دندان جلوگیری خواهد کرد. البته پس از آنکه اثر داروی بی حسی از بین رفت شما دچار مقداری درد و تورم خواهید شد که طبیعی است و طی مدت کوتاهی برطرف می‌گردد. درد پس از درمان خفیف میباشد و طی مدت یک تا سه هفته بهبود پیدا میکند و در صورت بروز درد می‌توانید از داروهای مسکن استفاده کنید. در برخی موارد دندان پزشکی قبل از شروع درمان به شما دوره مسکن خفیف میدهد تا پس از آنکه اثر داروی بی حسی از بین رفت درد کمتری را احساس کنید. قبل از امتحان کردن هرگونه داروی مسکن باید با دندان پزشک خود مشورت کنید.
آیا درمان ریشه کانال با شکست مواجه میشود؟
در گذشته هنگامی که درمان ریشه کانال به تازگی مورد استفاده قرار می‌گرفت و شانس شکست این روش درمانی بالا بوده اما در حال حاضر به ندرت فرایند درمان با شکست مواجه میشود و میتوان گفت که شانس موفقیت این روش درمانی بالا است. اگرچه شانس موفقیت این روش بالا است برخی از افراد در مراحل بعدی زندگی خود دچار عفونت دندان خواهد شد و هیچ گونه ضمانتی وجود ندارد که از چه مشکلی پیش گیری کرد زیرا هیچ گونه ماده ای در جهان وجود ندارد که به صورت صد درصد عاری از هرگونه میکروبی باشد. خبر خوبی که باید به شما بدهیم این است که دندان پزشک نهایت تلاش خود را میکند تا از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری گردد. دندان پزشک مجدداً دندان شما را ارزیابی میکند تا اطمینان حاصل کنند که دندان به اندازه کافی تمیز و پر شده است. در اکثر موارد درمان ریشه کانال بهترین روش درمانی موجود محسوب میشود در واقع دندان فقط در مواردی به کشیدن نیاز دارد که دچار شکستگی یا شدگی شده باشد. پزشک انجام درمان کانال ریشه را توصیه میکند و به تعویض روکش دندان میپردازد تا نتایج بهتری به وجود بیاید.